TARCIE W SKALI MAKRO

Do badań tarcia w skali makro dysponujemy układem do pomiaru tarcia typu trzpień-tarcza (T-11) oraz maszyną typu czterokulowiec.

Tribometr typu kula-tarcza lub trzpień-tarcza (T-11)

Urządzenie to zostało zaprojektowane i wyprodukowane przez Instytut Eksploatacji w Radomiu w celu określania właściwości tribologicznych materiałów stosowanych w węzłach tarcia maszyn. Tester można wykorzystać do badania metali, tworzyw sztucznych, materiałów ceramicznych i cienkich powłok w warunkach tarcia suchego lub smarowania, w otoczeniu powietrza, bądź określonego gazu, w różnych temperaturach.

Na urządzeniu T-11 można wyznaczać lub obserwować:

• warunki zacierania

• wpływ obróbki powierzchniowej na tarcie i trwałość elementów maszyn

• wpływ docierania na zjawiska tribologiczne

• charakterystyki tribologiczne smarów stałych, plastycznych i płynnych środków smarowych

• wpływ temperatury otoczenia i gazu na tarcie i zużycie

• zjawiska tribopolimeryzacji

Urządzenie T-11 składa się z dwóch podstawowych zespołów:

• maszyny badawczej

• układu pomiarowego

Maszyna badawcza zbudowana jest z: korpusu, płyty przesuwnej, zespołu napędowego, zespołu mocowania próbki, zespołu czujnika tarcia i komory grzejnej.

Elementy testowe w T-11 to przeciwpróbka w postaci tarczy oraz próbka w postaci trzpienia lub kulki zamocowanych w specjalnych uchwytach.

Parametry charakteryzujące węzeł tarcia w aparacie T-11:

• rodzaj styku: płaski (płaszczyzna-płaszczyzna) utworzony przez obracającą się tarczę i dociskany do niej trzpień lub skoncentrowany (płaszczyzna-kulka) utworzony przez obracającą się tarczę i dociskaną do niej kulkę.

• rodzaj ruchu: ślizganie  w czasie próby badawczej przy stałej prędkości

• smarowanie styku sposobem zanurzeniowym

• zakres wartość siły tarcia 2-50 N

• temperatura otoczenia węzła tarcia regulowana w zakresie od temperatury pokojowej do 300şC

Kulki stosowane w testerze mają średnice 1/4" i 1/8". Maksymalna średnica tarczy wynosi 1" (25,4 mm). Możliwa jest też zmiana promienia tarcia od 0 mm do 10 mm, obciążenia styku, prędkości poślizgu, czasu i drogi tarcia.

Układ pomiarowy ma za zadanie:

• dokonywanie pomiarów: siły tarcia, temperatury otoczenia węzła tarcia, prędkości obrotowej wrzeciona, czasu trwania testu

• sterowanie silnikiem napędowym

• regulację temperatury w komorze grzejnej

• archiwizację danych (siły tarcia, temperatury, prędkości, czasu)

Wyniki badań oporów ruchu stanowią charakterystyki tribologiczne, określające zależności współczynnika tarcia od prędkości poślizgu i nacisków jednostkowych w strefie tarcia. Pierwsza ze wskazanych zależności obrazuje nam stan powierzchni tarcia w miarę trwania pomiaru, druga pozwala wyciągać wnioski dotyczące właściwości tribologicznych.

Na podstawie: ITEE Radom

Standardowy aparat czterokulowy

Pozwala na badania procesów zużycia w obecności ciekłych środków smarowych i smarów plastycznych. Pracuje w zakresie obciążeń 10-1000 kg. Wykorzystywany jest głównie do badania przeciwzużyciowych właściwości dodatków uszlachetniających środki smarowe